W miarę jak w społeczeństwie rośnie otwartość na rozmowy i samodzielne odkrywanie własnej seksualności, coraz częściej ludzie zastanawiają się, co jest „normalne”, a właściwie, mówiąc językiem naukowym: normatywne w kontekście zachowań seksualnych. Seksuologia operuje różnymi rodzajami norm. Określają one co jest akceptowalne, a co nie w kontekście zachowań seksualnych i w jakim kontekście.
Najczęściej normatywność różnych zachowań w seksuologii analizuje się przez pryzmat następujących norm:
Norma prawna
Norma prawna obejmuje zachowania seksualne, które nie naruszają praw innych osób zapisanych w przepisach prawa. Na przykład w Polsce zabronione jest obnażanie się przed innymi, kontakty seksualne z osobami, które nie wyraziły na to zgody, które nie osiągnęły wieku 15 lat czy z bliską rodziną (kazirodztwo). Inaczej mówiąc, wszelkie formy kontaktów seksualnych, które nie są zabronione prawnie, nie naruszają tej normy.
Warto zauważyć, że choć różne rodzaje zachowań seksualnych mogą nie być zabronione prawnie, nie zawsze spełniają normę medyczną, społeczną czy partnerską.
Norma medyczna
Normatywne medycznie są wszystkie te formy zachowań seksualnych, które nie powodują cierpienia u człowieka z powodu jego potrzeb seksualnych. Norma medyczna jest zatem spełniona, gdy ktoś czuje się dobrze z powodu swoich preferencji i akceptuje.
Przykładem spełnienia tej normy może być akceptacja odczuwania pociągu do osób tej samej (lub przeciwnej płci), preferowanie określonych warunków kontaktów seksualnych czy upodobanie do partnerów o specyficznych cechach (np. wiek, budowa ciała).
Warto zauważyć, że choć niektóre rodzaje kontaktów spełniają normę prawną i medyczną, mogą one nie mieścić się w normie partnerskiej, tj. mogą nie być akceptowane przez partnera lub partnerkę.
Norma partnerska
Odnosi się do dojrzałości osób będących w relacji, wzajemnej akceptacji, dążenia do sprawienia sobie i innej osobie (lub osobom) rozkoszy oraz niekrzywdzenia siebie nawzajem. Oznacza to, że wszystkie zachowania seksualne, które sprawiają przyjemność osobom pozostającym w relacji seksualnej i są przez nie akceptowane, wypełniają tę normę.
Ponownie warto zauważyć, że mogą istnieć zachowania, które mieszczą się w normie prawniej, medycznej i partnerskiej, jednak nie spotykają się z powszechną akceptacją społeczną.
Norma społeczna
Norma społeczna oznacza zachowania uznawane za właściwe w społeczeństwie (lub społeczności) w kontekście seksualności. Obejmuje m.in. przekonania dotyczące różnych form związków romantycznych, rodzajów współżycia, ilości partnerów seksualnych czy momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej.
Oczywiście wiele zachowań seksualnych podejmowanych przez ludzi może nie mieścić się w tej normie, jednak nie oznacza to, że są one niewłaściwe.
Granice między tym, co jest normatywne (tj. mieści się w określonej normie), nie zawsze są jasno określone. Dlatego też coraz częściej norma społeczna i norma medyczna zbliżają się do siebie. Jeśli sposób realizacji potrzeb seksualnych nie jest zabroniony prawnie, nie szkodzi żadnej ze stron i jest akceptowany przez wszystkie osoby, które są w niego zaangażowane, możemy mówić o spełnieniu normy.
Jak widać, rozpatrywanie normatywności w kontekście seksuologii wymaga uwzględnienia kontekstu osoby, której dotyczy – jej pochodzenia, miejsca zamieszkania, wychowania, wyznawanych wartości, a nawet posiadanych kontaktów społecznych.