Odkrywanie własnej orientacji seksualnej to proces wymagający czasu i refleksji nad sobą. W polskim społeczeństwie dominuje pogląd, że każdy człowiek jest heteroseksualny, co sprawia, że osoby identyfikujące się w inny sposób często mierzą się z ujawnieniem swojej orientacji.
Orientacja seksualna to trwały wzorzec pociągu seksualnego do osób określonej płci, obejmujący zarówno pragnienia seksualne jak i uczuciowe. Współczesna seksuologia wyróżnia trzy równoprawne orientacje seksualne:
Heteroseksualną, tj. ukierunkowanie pociągu seksualnego do osób o innej płci niż ta z którą jednostka się identyfikuje
Biseksualną, tj. ukierunkowanie pociągu seksualnego do osób o płci z którą jednostka się identyfikuje, jak i tych z których płcią jednostka się nie identyfikuje
Homoseksualną, tj. ukierunkowanie pociągu seksualnego do osób o płci z którą dana jednostka się identyfikuje. Heteroseksualne kobiety często określają się jako lesbijki, zaś homoseksualni mężczyźni jako geje.
Istnieją spory, czy aseksualność (trwałe nieodczuwanie pociągu seksualnego w stronę innych osób) jest jedną z orientacji seksualnych. W przeciwieństwie do przedstawionych trzech orientacji seksualnych, aseksualność nie jest związana z płcią osoby, do której kierowany jest pociąg seksualny. Dlatego też, w zależności od przyjętej definicji, bywa ona uznawana za jedną z orientacji seksualnych lub nie jest łączona z żadną z orientacji.
Większość osób homo- i biseksualnych zazwyczaj dopiero w okresie dojrzewania zaczyna dostrzegać, że ich orientacja seksualna może być inna niż heteroseksualna. Co zrobić w takiej sytuacji? Przede wszystkim warto poświęcić czas na zrozumienie własnych emocji i potrzeb. W polskim społeczeństwie osoby o orientacji innej niż heteroseksualna mogą spotykać się z dyskryminacją, niezrozumieniem lub nawet przemocą. Dlatego odkrywaniu nieheteroseksualnej orientacji mogą towarzyszyć trudne emocje, takie jak lęk, panika, wstyd, poczucie winy czy nawet obrzydzenie. Te uczucia nie sprzyjają eksploracji siebie i samoakcpetacji. Jednak są one zupełnie naturalne – uświadomienie sobie ważnej prawdy o sobie może wywołać niepewność i lęk.
Warto wiedzieć, że ludzka seksualność nie jest dychotomiczna - ludzie nie dzielą się wyłącznie na hetero- i homoseksualnych. Już w połowie XX wieku zaobserwowano, że większość osób nie jest w 100% hetero- lub homoseksualna, lecz znajduje się gdzieś na kontinuum pomiędzy nimi. Na przykład, osoba heteroseksualna może czasem odczuwać pociąg seksualny także do osób płci, z którą się identyfikuje, mieć sny erotyczne z udziałem osób tej płci lub mieć kontakty seksualne z nimi. To jednak nie oznacza, że zmieniła się ich orientacja seksualna.
Być może jest to przejawem rozważań na temat własnej orientacji seksualnej, świadczy o tym, że dana osoba znajduje się gdzieś na wspomnianym kontinuum lub jest przejawem eksperymentowania, służącego eksploracji swoich potrzeb. Zgodnie z definicją, orientacja seksualna obejmuje pragnienia seksualne jak i uczuciowe. A zatem kontakt seksualny z osobą tej samej płci nie musi świadczyć o czyjejś orientacji seksualnej.
Często zdarza się, że ludzie tłumią te aspekty swojej seksualności, które nie korespondują z oczekiwaniami społecznymi dotyczącymi jednoznacznej identyfikacji jako osoba hetero- lub homoseksualna. Dlatego wiele osób biseksualnych może doświadczać trudności z dostosowaniem się do społecznego wymogu jednoznacznego „określenia się” i spotykać się z niezrozumieniem i wykluczeniem.
Orientacja seksualna jest jednym z elementów ludzkiej tożsamości, ale nie definiuje ona człowieka w całości. Obok niej istnieją inne ważne aspekty tożsamości, takie jak płeć, pochodzenie czy wiek. Każdy człowiek jest unikalny i wartościowy. Określenie swojej orientacji seksualnej może być trudne, ale jednocześnie może być początkiem drogi do akceptacji siebie i swojego ciała. Ważne jest pamiętanie, że nie istnieje jedyny słuszny sposób na bycie gejem lub lesbijką. Każde z nas ma prawo do miłości i szacunku, niezależnie od swojej orientacji seksualnej.
Warto wiedzieć, że koncepcja orientacji seksualnej opiera się na społecznym założeniu, że ludzie dzielą się na kobiety i mężczyzn. Jednakże niektórzy, z różnych powodów, mogą mieć trudności z jednoznacznym zidentyfikowaniem się jako kobieta lub mężczyzna lub nie identyfikować się z żadną z płci. W takiej sytuacji mogą także nie identyfikować się z żadną z orientacji seksualnych.
Ostatecznej odpowiedzi na pytanie Czy jestem gejem lub lesbijką? każdy człowiek musi udzielić sobie samem. Jednak tej podróży nie trzeba odbywać samotnym. Warto dzielić się swoimi myślami, emocjami i wątpliwościami z zaufanymi osobami - zarówno heteroseksualnymi, jak i homoseksualnymi. Jeśli nie czujesz gotowości na ten proces, możesz także skorzystać z pomocy specjalistów - psychologa, seksuologa czy psychoterapeuty.